KALİTE KONTROL DE İZLEME ve ÖLÇME CİHAZLARI

KALİTE KONTROL DE İZLEME ve ÖLÇME CİHAZLARI, Maneger

KALİTE KONTROL DE İZLEME ve ÖLÇME CİHAZLARI

İşletmeler yaptığı ürünün veya sağladığı hizmeti Kalite Kontrol aracılıyla çeşitli ekipmanlar ile veya yöntemler ile ölçerler. Bu ekipmanlar belirli dönemlerde doğruluğu sağlanmalıdır ki “0” hatalı üretimi gerçekleştirme sürecini kontrol altına almalıdır. Kullanılan kontrol teçhizatı bu sebepten dolayı doğrulama veya kalibrasyon sürecine sokulmalıdır. Mümkün olduğunca Müşteri ile aynı dili konuşmak amacıyla aynı tür ve marka kontrol teçhizatları kullanmakta yarar vardır. Bu sürecin takibi ve uygulamasından denetçi birim olduğundan kalite birimi sorumlu olması gereklidir. Dolayısıyla süreç hassas ve önemli olduğundan becerikli ve yetenekli olan personeller Uzman kişiler tarafından eğitilmelidirler.

KALİTE KONTROL DE İZLEME ve ÖLÇME CİHAZLARI, Maneger
KALİTE KONTROL DE İZLEME ve ÖLÇME CİHAZLARI

 

Kalite Kontrol biriminde izleme ve ölçme cihazları için Kalibrasyon ve doğruluma sürecinde bir takım terimleri tanımlanması gereklidir

  • Metroloji: Genel olarak ölçme etkinliği ve bu etkinlikte kullanılan cihaz, ekipman ve birimlerle uğraşan bilim alanı (Ölçüm bilim).
  • Ölçme: Bilinmeyen bir büyüklüğün değerini öğrenmek için, bu büyüklüğü bilinen bir büyüklük (standart) ile karşılaştırma ve bir değer belirleme işlemi.
  • İzlenebilirlik: Yapılan her bir ölçümün sonuçlarını, ulusal standartlara veya ulusallığı kabul edilmiş ölcum sistemlerine, kesintisiz bir karşılaştırmalar zinciri üzerinden bağlayabilme yeteneği.
  • Kalibrasyon: Bir ölçüm ekipmanının aynı veya bir üst seviye ekipman ile uygun bir ortamda karşılaştırılması ve sonuçların dokümante edilmesi işlemi.
  • Doğrulama: Bir ölçüm ekipmanının belirli bir amaca uygunluğunun, tanımlanmış bir yöntem kullanılarak ortaya konması.

KALİBRASYON VEYA DOĞRULAMA

Bir ölçüm ekipmanının aynı veya bir üst seviye ekipman ile uygun bir ortamda karşılaştırılması ve sonuçların dokümante edilmesi işlemidir. Kalibrasyon veya Doğrulama işleminde bütün ölçümler en üst seviyedeki standarda zincirleme bağlanır. Buna izlenebilirlik (traceability) denir. İzlenebilirlik sayesinde herhangi bir yer ve zamanda yapılan ölçümlerin, başka bir yer ve zamanda yapılan ölçümler ile uyumluluğu sağlanır. Endüstri devriminin ilk başlarında birbirleriyle bütünlenen parçalar aynı yer ve aynı zamanda yapılıyordu.

Bu nedenle farklı yer ve zamanlarda yapılan ölçümlerin uyumu sorunu yoktu. 1850’lerde Amerika’da Eli Whitney silah parçalarının farklı yerlerde üretimini gündeme getirince ölçümlerin uyumu gerekli hale geldi. İngiltere’de Joseph Whitworth vida ve somunların birbirleriyle değiştirilerek kullanımına onculuk etti. Zamanımızda, parçaların farklı yer ve zamanlarda üretilerek başka yer ve zamanlarda bütünlenmesinin gerekliliği Kalibrasyon veya Doğrulama önemini artırmıştır.

  • Kalibrasyon veya Doğrulama sonucu, ölçüt/ölçeğin, ölçü aletinin veya ölçme sisteminin hatasını kestirmeye, veya alelade bir skalanın işaretlerine değerler verilmesine olanak sağlar.
  • Kalibrasyon veya Doğrulama işlemi başka metrolojik özellikleri de belirleyebilir.
  • Kalibrasyon veya Doğrulama sonucu, kalibrasyon sertifikası veya kalibrasyon raporu adı verilen bir doküman ile kaydedilebilir.
  • Kalibrasyon veya Doğrulama sonucu bazen, bir kalibrasyon faktörü veya bir kalibrasyon eğrisi şeklindeki bir dizi kalibrasyon faktörü olarak ifade edilebilir

Kalibrasyon veya Doğrulama işleminde, kalibre edilen ölçü aletinin hata miktarı, kendisinden daha yüksek doğruluklu (en az 3 kat), bir ölçü aleti referans alınarak belirlenir. Kalibrasyon veya Doğrulamada referans alınan ölçü alet(ler)inin kalibrasyon sertifikası üzerinden ulusal veya uluslararası temel referanslara izlenebilir olması gerekir. Böylelikle kalibre edilen ölçü aletinin de temel referanslara izlenebilirliği sağlanmış olur. Kalibrasyon veya Doğrulama işlemi bir deneysel çalışma olup, deneysel bir çalışmadan beklenen tüm gereklilikler karşılanmalıdır.

Yani çalışmalar kontrollü bir ortamda, özenli ve yazılı çalışma alışkanlığına sahip eğitimli kişilerce yapılmalı, çalışmanın yapıldığı ortam özellikleri, kullanılan ekipman, uygulanan yöntem, ölçüm belirsizliği ve sonuçlar kalibrasyon raporunda belirtilmelidir. Kalibrasyon sonucu ölçü aletinin hatasının, kullanıldığı proses veya varsa ilgili standartlarda belirtilen limitlerin dışına çıktığı belirlenmişse bu hatanın ayarlanarak giderilmesine çalışılır. Ancak ayar sonrası Kalibrasyon veya Doğrulamanın tekrarlanması ve son durumun raporlanması zorunludur.

Kalite kontrol de İzleme ve Ölçü aletleri, ölçüm prensip ve teknolojileri

Ölçü aletleri, ölçüm prensip ve teknolojileri ile kullanım şartlarına bağlı olarak zamanla yaşlanırlar, bu nedenle belirli periyodlarla Kalibrasyon veya Doğrulamanın tekrarlanması gerekir. Söz konusu periyodlar deneyimli kullanıcılar tarafından cihaz özellikleri ve kullanım koşulları göz önüne alınarak belirlenmelidir. Kalibrasyon veya Doğrulamanın, kalite yönetim sistemlerinin bir beklentisi olmasının nedeni, işletmeler için bir ihtiyaç olmasındandır. Eğer işletme içinde bir büyüklüğü ölçme ihtiyacı varsa, orada kullanılan ölçü aletinin istenilen doğrulukta ölçüm yapıp yapmadığının belirlenmesi ihtiyacı da vardır.

İstenen kalitenin sağlanması için, kaliteyi doğrudan etkileyen noktalarda yapılan ölçümlerin her zaman belli bir doğrulukta olması gerekir. Kullanıcılar bu noktalarda ölçüm yapan ölçü aletlerini seçerken ve kullanırken ihtiyaç duyulan doğruluğu göz önüne almak zorundadır. Kullandığı ölçü aletinin amaçladığı kalite için gereken doğruluğa sahip olup olmadığını ise ancak Kalibrasyon veya Doğrulama testleri ile belirleyebilir. Kullanıcı Kalibrasyon veya Doğrulamayı kendi laboratuvarında yapabileceği gibi dışarıdan hizmet aldığı bir laboratuvarda da yaptırabilir.

Her hâlükârda sonuçları değerlendirmek ve cihazın kendi ihtiyaçlarına uygunluğuna karar vermek kullanıcının sorumluluğundadır. Kalibrasyon sonucuna göre uygun olmayan ölçü aletinin ayarının yapılması ve hatalarının giderilmesi söz konusu olabilir. Ancak ayar sonrası mutlaka tüm Kalibrasyon veya Doğrulama prosedürünün tekrarlanarak son durumun raporlanması şarttır. (Kalibrasyon hizmet firmalarının hatalı cihazlara ayar yapma zorunluluğu ve her türlü cihaz için yetkinliği de yoktur. Ancak gerekli teorik ve pratik altyapıya sahip Kalibrasyon veya Doğrulama laboratuvarları müşterilerine (onaylarını almak suretiyle) bu konuda yardımcı olabilirler.

Kalibrasyonun sonucu, ölçüt/ölçeğin, ölçü aletinin veya ölçme sisteminin hatasını kestirmeye, veya alelade bir skalanın işaretlerine değerler verilmesine olanak sağlar. Kalibrasyon işlemi başka metrolojik özellikleri de belirleyebilir. Kalibrasyon sonucu, Kalibrasyon veya Doğrulama sertifikası veya Kalibrasyon veya Doğrulama raporu adı verilen bir doküman ile kaydedilebilir. Kalibrasyon sonucu bazen, bir Kalibrasyon veya Doğrulama faktörü veya bir kalibrasyon eğrisi şeklindeki bir dizi kalibrasyon faktörü olarak ifade edilebilir.

Kalibrasyon ve doğrulama Periyodlarının Belirlenmesi

Ölçü aletleri, ölçüm prensip ve teknolojileri ile kullanım şartlarına bağlı olarak zamanla yaşlanırlar, bu nedenle belirli periyodlarla Kalibrasyon veya Doğrulamaların tekrarlanması gerekir. Söz konusu periyodlar deneyimli kullanıcılar tarafından cihaz özellikleri ve kullanım koşulları göz önüne alınarak belirlenmelidir. Bu konuda tavsiye edilen çeşitli yöntemler vardır.

Yazımızı değerlendirmek için yorumlarınızı bekleriz;

“İnsanın olduğu yerde başarı varsa, başarısızlık olma ihtimalide vardır”

4.9/5 - (13 votes)