İçindekiler

5S Sürecinde toparlanma Aşaması

Daha Önce Bahsedildiği gibi 5S süreci 5 aşamadan oluşmaktadır. Bunların ilki Toparlanma sürecidir. Sırasıyla uygulanacak adımlar aşağıdaki gibidir:

Tabi ki bütün değişimlerde olduğu gibi tüm faaliyetler planlanmalı, girdi ve çıktıları değerlendirilmelidir. Doğal olarak aşağıdaki örnekteki gibi bir yol haritasının hazırlanmasıdır. Genellikle sıkıcı görülen bu işle yapılmadığında duruma hâkim olunamamaktadır.

5S yapısında Toparlanma Süreci

Amaç üretime katkısı olmayan şeyi ortadan kaldırmaktır. Toparlanmaya gereksinim duyulmasının nedenleri şöyle sıralanabilir:

Fabrika alanı gereksiz stok ve takım birikimi yüzünden çalışması zor bir alan haline gelir.
Gereksiz yere işgal edilmiş olan değerli fabrika alanı verimli bir şekilde kullanılamaz.
Karışık yerlerde arama israfı doğar.
Kullanılmayan takım ve malzeme ekstra masraf doğurur.
Envanter fazlası malzeme özelliklerinin bozulmasına neden olur.
Tasarım değişikliği halinde, envanter fazlası eldeki malzemeyi kullanılamaz hale getirir.
Fazla stok birçok türde problemin (dengesiz prosesler, hatalı ürün üretimi, makine arızaları, kaybolan malzeme, uzun değişim zamanları vb.) oluşmasına neden olur.
Gereksiz malzeme, yerleşimi değiştirmeyi ve üretimim akışkan hale getirmeyi önler.

Verimli ve rahat bir çalışma ortamı için üretim süreçlerinde kullanılmayan fazla malzeme, alet veya aparatlar çevrede bulundurulmamalıdır. Toparlanma evresine çalışma alanında ve çevresinde, gerekli ve gereksiz olan şeyleri ayırt etmek ve gereksizleri geçici bir bölgeye kaldırarak başlanabilir. Amaç İşimize katkısı bulunmayan her şeyi ortamdan uzaklaştırmak. Çalışmamız sırasında katma değer üretmeyen işlemleri azaltmak. Alan kazanmak.

Toparlanma Sürecini 5S için uygulama

Yapılanma amacıyla, eşyaları doğru yerlere yerleştirmek, eşyaları sınıflandırmak, kir ve pisliğin gerçek sebebini bulmak, temizlemesi zor alanlardan kurtulmak, gereksiz olanlardan kurtulmak, gereksiz olanlardan kurtulmak, yerleri temizlemek, ambarları düzenlemek gibi yöntemler kullanılır. Mevcut faaliyet için gerekmeyen herşeyi işyerinden uzaklaştırılır. Neyin gerekip neyin gerekmeyeceğini ayırt etmek zordur. Bu nedenle başlangıçta bu iş sinir bozucu olabilir. Ve personelden büyük tepkiler gelebilir.

Toparlanma aşamasında, başlangıçta dağınık çalışma alanlarının, depoların fotoğrafını çekmek önerilir, böylece kötü durum gözler önüne serilerek farkındalık yararlı olabilir. Toparlanma aşamasından sonra tekrar fotoğraf çekilerek söz konusu alanın önceki ve sonraki durumları arasındaki farkı gösterip, çalışanlar ile yapılan bu iyileştirmenin gururunu paylaşmak, 5S’in yaygınlaşması için önemli bir motivasyon aracı olarak kullanılabilir.

Toparlanma evresi için kullanılan ve kullanılmayan malzeme, aparat, aletleri ayırt etmek üzere Japon üreticilerin kullandığı pratik bir yöntem vardır. Bu yöntem ile her operatör, toparlanma evresine başlandığı zaman çalıştığı ortamdaki hammaddelerin, takımların, makinanın, etraftaki bütün malzeme ve ekipmanın üzerine kırmızı bir etiket yapıştırır. Ay içinde kullandığı malzemenin, aletin, aparatın üstündeki etiketi çıkartır. Ay sonunda üzerinde hala kırmızı etiket olan malzemelerin, aletlerin bir ay süreyle kullanılmadığı anlaşılır. Çoğu zaman çalışanlar, işletme körlüğü nedeniyle bu alet veya aparatların orada olduğunun, lüzumsuz olduğunun farkında değillerdir.

Kırmızı etiket hareketi sonucunda bir ay boyunca kullanılmayan şeyler başka bir birime verilebilir. Bu tespitten sonra malzemenin depoya kaldırılması, iade edilmesi, satılması ya da hurdaya ayrılmasına karar verilerek, çalışma ortamından uzaklaştırılır veya bir başkasına yâda başka bir operasyonda kullanılmak üzere devredilir.

Ancak bu tasfiye sırasında atölye çalışanların hemfikir olması da önemlidir. Çünkü atmak, yok etmek, devretmek söz konusu olunca toparlanma aktivitesinin önünde bazı güçlükler belirebilir. Çalışanlar ortamdan uzaklaştırılması düşünülen şeylere pek kıyamazlar.

Yöneticiler, formenler bu tür malzemeleri, aparatları, aletleri “şu anda gerekli değil ama ileride lazım olabilir”, “o işle yarar”, “değerli bir eşya”, “hala yeni”, “kullanılabilir”, “güzel görünüyor” gibi gerekçelerle saklamak, korumak isteyebilirler. Bu durumda gerçekte ilerde kullanılabilecekleri iki, üç kişilik bir grubun görüşü sonucunda değerlendirip fabrika bünyesinde olan ancak üretim sahasını işgal etmeyecek geçici bir başka bölgeye almak gerekir.

Hiç kullanılmayacak olan makina, alet ve aparatlar da başka bir fabrikaya veya hurdaya satılarak değerlendirilebilir. Kullanılmayan aparat, alet, malzemelerin fazlasının çalışma bölgesinden uzaklaştırılmasıyla çalışma ortamı ferahlar ve bir zaman sonra aynı bölgede içinde daha çok üretim yapılacak şekilde alan açıldığını görürüz. Etrafta daha az malzeme olduğu için seçim ve malzemeye ulaşmak daha kolay olur.

Neticede 5S’in ilk evresinde dahi kayda değer verim artışı sağlanabilir. Bu aşamaya örnek verecek olursak, her bir operatörün çalıştığı alanda yaptığı bir 5S faaliyeti ile çalışma alanını %5 daha ufalttığını düşünelim. Bu yaygınlaştırılabilirse fabrika Alanı’nda %5 tasarruf; diğer bir deyimle aynı fabrikada %5 fazla üretim yapılabilmesi demektir.

Yazımızı değerlendirmek için yorumlarınızı bekleriz;